Józef Murawski –artystyczne CV

Twórca ludowy z gminy Szypliszki (północna Suwalszczyzna),

specjalizujący się w dziedzinie folkloru muzycznego, tanecznego i obrzędowości na obszarze kulturowego pogranicza polsko –litewskiego.

Józef Murawski urodził się 13.12.1956r; mieszka od urodzenia we wsi Postawelek w gminie Szypliszki. Jest absolwentem technikum rolniczego im. Gen. Ludwika Michała Paca w Dowspudzie.

Właściciel kilkunastohektarowego gospodarstwa rolnego.

Żonaty, dwoje dorosłych dzieci.

Pochodzi z rodziny, która od pokoleń słynęła w okolicy z dobrych śpiewaków. Śpiewali na weselach, pogrzebach, w chórach kościelnych czy teatrach wiejskich działających w ramach Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży.

Józef Murawski od dziecięcych lat interesował się rodzimym folklorem, zbierał stare pieśni, uczył się śpiewać i tańczyć, nie żałował czasu na rozmowy ze starszymi ludźmi na temat tradycji, w tym lokalnej obrzędowości. Jako działacz młodzieżowy organizował zabawy wiejskie, kuligi, ogniska, czasem wspólnie z harcerzami przyjeżdżającymi latem na Suwalszczyznę. Pomagał również organizować imprezy okolicznościowe w Gminnym Ośrodku Kultury w Szypliszkach.

Działalność kulturalna:

§ Od 1971r śpiewa w chórze kościelnym w Becejłach;

§ W 1981r był współzałożycielem zespołu ludowego „Pogranicze” wespół z ówczesną dyrektorką GOK w Szypliszkach, Waldemarą Malinowską, późniejszą redaktorką naczelną litewskiego periodyku „Aušra” w Puńsku;

§ W 1987r został wybrany przez zespół „Pogranicze” na kierownika zespołu;

§ Współorganizował rekonstrukcje lokalnych strojów ludowych. W pierwszych miesiącach 1987r zrealizowane zostały przez Barbarę Kaznowską, kustosza działu strojów ludowych warszawskiego Państwowego Muzeum Etnograficznego –badania etnokostiumologiczne na terenie gminy Szypliszki. Ich efektem są zespołowe stroje subregionalne, odtworzone jesienią 1987r. Przy pomocy Barbary Kaznowskiej zrekonstruowano w 1994r kolejny zestaw kostiumowy (dla osób młodszych o jedno pokolenie), używany przez grupę taneczną.

§ W 1992r zorganizował grupę taneczną w zespole „Pogranicze”;

§ Od 1 grudnia 1986r pracuje w GOK Szypliszki jako instruktor ds. folkloru. Po reorganizacji od 2005 r. jest jedynym pracownikiem szypliszkowskiej świetlicy gminnej. W ramach obowiązków zajmuje się nie tylko własnym zespołem, ale również organizacją imprez gminnych (festynów, dożynek, wystaw, konkursów itp.). Aktywnie pomaga również przygotowywać prawie wszystkie imprezy kulturalne Suwalskiego Powiatu Ziemskiego.

§ W latach 1996-98 pracował w Regionalnym Ośrodku Kultury i Sztuki w Suwałkach, w charakterze terenowego instruktora folkloru. Jego zadaniem była praca z zespołami folklorystycznymi z terenu powiatu suwalskiego (organizowanie i prowadzenie przeglądów folkloru tradycyjnego: kolęd i pastorałek, pieśni wielkopostnej itp.). Mimo likwidacji etatu w 1998r (po reformie administracyjnej) nadal jest współorganizatorem tych dorocznych przeglądów.

§ Od 20 lat współpracuje z Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie; m. in. dwunastokrotnie współprowadził tamtejsze Międzynarodowe Jarmarki Folkloru.

§ W 1997r założył Stowarzyszenie Społeczno –Kulturalne „Pogranicze” w Szypliszkach. Stowarzyszenie współorganizuje wszelkie lokalne imprezy kulturalne i społeczne, wspierając działanie zespołu „Pogranicze”;

§ W 1988 r. założył „Małe Pogranicze” – grupę dziecięcą, która po kilkunastu latach oddzielnej działalności połączyła się z zespołem podstawowym.

§ Od 1989r utrzymuje kontakty z zespołami na Litwie: z grupami polskimi oraz litewskimi. Polskim tamtejszym zespołom udziela instruktażu w doborze repertuaru autentycznego, sposobie jego poszukiwania w terenie oraz dokumentacji. Przeprowadził również szczegółowe rozpoznanie repertuarowe w rodzinach polskich tuż po drugiej stronie granicy litewskiej (w parafii Lubowo graniczącej z gminą Szypliszki). Niektóre odszukane tam pieśni zostały włączone do repertuaru zespołu „Pogranicze”.

§ Od 1993 r. utrzymuje regularne kontakty z zespołami i domami kultury z guberni kaliningradzkiej Rosji. Z Rejonowym Domem Kultury w Czerniachowsku [60 – tysięczne miasto, drugie co do wielkości w guberni po Kaliningradzie] z jego inicjatywy nawiązana została współpraca gminy Szypliszki i czerniachowskiego domu kultury na podstawie podpisanej wieloletniej umowy partnerskiej.

§ Od 1995 r. utrzymuje partnerskie kontakty z zespołami polskimi funkcjonującymi na terenie Białorusi i Łotwy.

§ Brał udział w badaniach etnomuzykologicznych realizowanych w roku 1986 przez ekipę Instytutu Muzykologii Uniwersytetu Warszawskiego pod kierownictwem prof. dr hab. Sławomiry Żerańskiej –Kominek.

§ Był współorganizatorem badań etnochoreologicznych przeprowadzonych w latach 1992 i 1995 na terenie gminy Szypliszki przez dr Dariusza Kubinowskiego z UMCS w Lublinie.

§ Od szeregu lat jest organizatorem wielu spotkań i koncertów okolicznościowych (jubileuszy zespołów, festynów dorocznych itp.).

§ Indywidualne członkostwo w STL uzyskał 23.03.1997r.

§ Od 1993r pełnił funkcję wiceprezesa Oddziału Suwalskiego Stowarzyszenia Twórców Ludowych (jako przedstawiciel zespołu „Pogranicze”), zaś od 2001 r. jest tego oddziału Prezesem.

§ Pełni szereg odpowiedzialnych funkcji w Zarządzie Głównym STL. Od czterech kadencji jest liderem sekcji folkloru ZG STL. W latach 1993-1997 był członkiem Prezydium Zarządu Głównego STL, zaś w latach 1997-2001 wiceprezesem ZG STL. W latach 2001-2005 był Przewodniczącym Sądu Koleżeńskiego przy ZG STL. Podczas XII Zjazdu w 2005r przewodniczył jego obradom. W obecnej kadencji (od 2005 r.) jest członkiem Zarządu Głównego STL.

§ Od trzech kadencji jest pełnomocnikiem ZG STL do kontaktów z paralelną litewską organizacją – Związkiem Twórców Ludowych Litwy (Lietuvos Tautodailininkų Sajųnga).

§ Od dwóch kadencji jest również członkiem Komisji Kultury przy ZG Związku Ochotniczych Straży Pożarnych, pomagając m. in. w realizacji ogólnopolskich przeglądów zespołów OSP [w Związku OSP funkcjonuje ok. 800 orkiestr dętych i ok. 300 zespołów scenicznych].

Działalność społeczna:

§ W 1985r był współzałożycielem Ochotniczej Straży Pożarnej w swej wsi.

§ W latach 1984 -2007 r. pełnił funkcję sołtysa wsi Postawelek.

§ Od 1991r jest członkiem rady parafialnej w Becejłach.

§ W latach 1990 -94 był radnym gminy Szypliszki. Był także członkiem zarządu Rady Gminy i przewodniczącym Komisji Kultury, Oświaty, Zdrowia i Opieki Społecznej. Równocześnie był wiceprezesem Rady Nadzorczej Banku Spółdzielczego w Szypliszkach oraz członkiem Rady Nadzorczej Spółdzielni Kółek Rolniczych.

Niektóre nagrody i wyróżnienia zespołu „Pogranicze” z Szypliszk:

1987- I nagroda na Ogólnopolskim Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą (oraz nagroda honorowa dziennikarzy redakcji „Burczybasa”);

- I nagroda na Ogólnopolskim Przeglądzie Wiejskich Zespołów Artystycznych w Kielcach;

1988 - zespół otrzymuje zbiorowe członkostwo Stowarzyszenia Twórców Ludowych (jego reprezentantem w STL jest Józef Murawski);

1989 - nagroda zbiorowa im. O. Kolberga (dla zespołu „Pogranicze”);

1990- zespół „Małe Pogranicze” zdobywa w Tarnogrodzie I nagrodę za spektakl obrzędowy „Chodzenie z Ewangelią”. Jednocześnie przyznano nagrodę J. Murawskiemu za scenariusz i reżyserię. W 1998 r. spektakl został zekranizowany w postaci 30 –minutowego filmu fabularyzowanego przez TVP2, reż. Aleksandra Domańska

1990 – I nagroda na XIV Festiwalu Zespołów Folklorystycznych Ziem Północnych w Gdańsku (podczas „Jarmarku Dominikańskiego”);

1991 –powtórnie I nagroda na festiwalu w Kazimierzu (fundacji Marii i Jerzego Kuncewiczów);

1992 –nagroda dla „Małego Pogranicza” na Ogólnopolskim Konkursie Pieśni i Muzyki Ludowej w Jaśle

1994 –nagroda specjalna na XXII Góralskim Karnawale w Bukowinie Tatrzańskiej;

1996 –II nagroda za widowisko „Król Herod” na XXIV Góralskim Karnawale w Bukowinie Tatrzańskiej;

1995 - Nagroda Główna „Taneczny Krąg” na Ogólnopolskim Konkursie Tradycyjnego Tańca Ludowego w Rzeszowie (w 1992r zespół zdobył II nagrodę);

2006- Nagroda Główna „Baszta” – 40 Ogólnopolski Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą; wcześniej na festiwalach kazimierskich m. in. dwukrotnie pierwsze nagrody (w latach 1987 i 1991);

2007 –Nagroda Specjalna Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego za szczególne zasługi dla kultury polskiej.

Niektóre występy festiwalowe (pozakonkursowe) „Pogranicza”:

1988 –występ śpiewaczy w Muzeum Etnograficznym w Toruniu;

- udział zespołu w VII Światowym Festiwalu Chórów Polonijnych w Koszalinie;

1989 –pierwszy wyjazd zespołu na Litwę (koncerty m. in. w Wilnie i

Narodowym Skansenie Litwy w Rumšiškės koło Kowna);

1992 – udział w Międzynarodowym Festiwalu Kapel i Pieśni Ludowej „Skamba, skamba kankliai” w Wilnie (30’ bezpośrednia transmisja występu na antenie litewskiej Tv);

1993 –występy zespołu na Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Dawnej w Starym Sączu (m. in. partnerski występ z moskiewskim zespołem muzyki cerkiewnej „Drewnierusskij Rasspiew”);

1994 –występy zespołu podczas Dni Kultury Polskiej w Kaliningradzie i Czerniachowsku (gubernia kaliningradzka Rosji);

1995 –występy na Międzynarodowym Festiwalu Folklorystycznym w Kłajpedzie (Litwa);

1996 -występy zespołu na Międzynarodowym Festiwalu Folklorystycznym w Vöru w Estonii;

- występy w Daugavpils (Łotwa);

1997 –udział w koncercie kolęd i pastorałek w Studiu im. Witolda Lutosławskiego w Warszawie (organizator: Radiowe Centrum Kultury Ludowej);

-występy „Małego Pogranicza” na Międzynarodowym Festiwalu Dziecięcych Zespołów Folklorystycznych „Martynas” w Vysaginas (Litwa)

- prowadzenie tanecznych zajęć warsztatowych w warszawskim „Domu Tańca”;

- udział w VIII Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Dawnej w Jarosławiu;

1999 – (6.V.) – 1,5 godzinny występ zespołu z regionalnymi pieśniami i tańcami w Filharmonii Narodowej w Warszawie;

- (9.VI.) –kameralny, 30 – minutowy występ śpiewaczy zespołu przed Janem Pawłem II w czasie Jego pobytu w Domu Pracy Twórczej Ministerstwa Kultury (b. klasztorze kamedułów) na Wigrach;

2001 –prowadzenie warsztatów tanecznych podczas II Taboru Domu Tańca w Chlewiskach;

2002 -udział zespołu w Europejskim Festiwalu Folklorystycznym w Rudolfstad (Niemcy);

2003 –prezentacja lokalnych tradycji żniwnych podczas Dożynek Prezydenckich w Spale;

2005 –prowadzenie warsztatów etnograficznych tańców kresowych dla zespołów polskich na Wileńszczyźnie;

- prezentacja obrzędowości wielkanocnej podczas festiwalu na Łotwie (Ryga, Jelgava);

- koncert ludowych pastorałek na „Bożonarodzeniowym spotkaniu polonijnym” w Kaliningradzie (Rosja);

Niektóre prezentacje obrzędowych pieśni wielkopostnych i pogrzebowych:

1991 –prezentacja pieśni wielkopostnych oraz lokalnego obrzędu wielkotygodniowego „Chodzenie z Ewangelią” w Muzeum Etnograficznym w Toruniu;

- prezentacja pieśni pogrzebowych podczas „Zaduszek” w „Ośrodku Pogranicze: Sztuk, Kultur, Narodów” w Sejnach;

1992 – prezentacja pieśni i obrzędowości wielkopostnej dla społeczności polskiej na terenie Litwy;

1996 – koncert pieśni wielkopostnych w kościele Zbawiciela w Warszawie;

1997 - koncert pieśni wielkopostnych w kościele Św. Krzyża w Warszawie;

2003 - koncert pieśni wielkopostnych w pokamedulskim kościele na Bielanach w Warszawie;

2006 - koncert pieśni wielkopostnych w kościele o.o. Dominikanów we Wrocławiu;

- śpiewanie pieśni wielkopostnych podczas wystawiania dramatu liturgicznego „Ludus passionis” przez Scholę Teatru Węgajty (w Lidzbarku Warmińskim);

2007 - zespół uczestniczy w plenerowym, dwugodzinnym, bezpośrednio transmitowanym przez TVP widowisku pasyjnym „Gorzkie Żale” z okazji 300 rocznicy powstania nabożeństwa „Gorzkich Żali” oraz 2 rocznicy śmierci Jana Pawła II (Warszawa, 2 kwietnia, przed Pałacem Kultury i Nauki);

2008 –koncert pieśni wielkopostnych w kościele o.o. Kapucynów we Wrocławiu;

Zrealizowane wydawnictwa, płyty, filmy, strony www.:

1995 -reprint kantyczki „PIEŚNI NABOŻNE na święta uroczyste podług Kościoła Świętego Rzymskokatolickiego na cały rok zebrane” (opublikowanej w Suwałkach w 1925r.);

1998 –śpiewnik z repertuarem zespołu „Pieśni i przyśpiewki ludowe POGRANICZA”;

- Foldery jubileuszowe zespołu wydawane z okazji: 15 –lecia (1996r), 20 –lecia (2001 r.) i 25 –lecia (2006r.);

1997- ukazanie się 9 CD w serii „Muzyka źródeł” pt. „Suwalskie i Podlasie” (ze zbiorów Radiowego Centrum Kultury Ludowej). W zawartości m. in. nagranie pieśni „Pogranicza”: „Zakukała zieziuleńka przez pole lecący” oraz skrócony biogram zespołu.

1999- Płyta CD „Zespół Pogranicze” Polonia Records , Warszawa;

1999/2000 –wydanie płyty CD „Jest drabina do nieba” –pieśni nabożne na Wielki Post” [przez wydawnictwo Stowarzyszenia Domu Tańca –„In Crudo”]. Pieśni wielkopostne śpiewają zespoły z Kurpi, Lubelszczyzny, Sieradzkiego i Suwalszczyzny. W wykonaniu „Pogranicza” trzy pieśni: „Któż opłakać godnie może”, „Wielką tragedyję widzę z Kalwaryją” i „Gdy ja sobie uważuję mój Jezu”;

1997 – realizacja filmu TVP2 inspirowanego spektaklem obrzędowym „Chodzenie z Ewangelią” (nagrodzonego w Tarnogrodzie w 1990r). Film emitowany w dwóch wersjach: 15 –minutowej pod nazwą „Chodzenie z Ewangelią” oraz 27- minutowej „Pieśń wielkopostna”. Reżyseria Aleksandra Domańska, zdjęcia Adam Sikora. Pierwsza emisja w Wielkim Tygodniu 1998r.

1997 –TVP1 w magazynie „Swojskie klimaty” Tomasza Koneckiego i Jana Pospieszalskiego poświęconym tradycjom wielkopostnym i wielkanocnym m. in. wywiad z Józefem Murawskim oraz pieśni wykonywane przez zespół: „Któż opłakać godnie może” i „Wielką tragedyję widzę z Kalwaryją”.

1997 -15 –minutowy film TVP1 (reż. Tadeusz Kraśko) „Kolędy Pogranicza” o tradycjach Bożego Narodzenia w parafii Becejły. Emisja główna 24.XII. 1997 w TVP1 o godz. 18,30.

1999 – TVP zrealizowała 15 –minutowy film „Józef z Pogranicza” [o Józefie Murawskim] z cyklu „Portret twórcy”; reż. Tomasz Konecki

2007- z inspiracji J. Murawskiego uruchomienie zespołowej strony internetowej www.pogranicze.szypliszki.eu zawierającej wszechstronne i aktualne informacje o „Pograniczu”. Administratorem strony jest członek zespołu Kamil Wasilewski;

2007- reportaż TVP Białystok pt. „Tym żyje wieś” o lokalnych obrzędach i tradycjach okresu Bożego Narodzenia”

Niektóre prace licencjackie i magisterskie związane z zespołem „Pogranicze”:

1. Szymańczyk Krystyna – „Monografia Gminnego Ośrodka Kultury w Szypliszkach w latach 1978-1992”; praca magisterska obroniona w 1992r w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Olsztynie. Promotor dr Halina Wądołowska.

2. Wielgosiewicz Beata –„Być w niebie. O zespole ludowym Pogranicze z Szypliszk”; praca dyplomowa obroniona w 1996r. na Podyplomowym Studium Etnografii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Promotor prof. dr hab. Teresa Karwicka.

3. Karp Jolanta –„Folklor polski i litewski w działalności zespołów ludowych województwa suwalskiego”; praca licencjacka obroniona w 1997r na Wszechnicy Mazurskiej w Olecku. Promotor dr Wojciech Siwak.

4. Wasilewski Stanisław –„Dziedzictwo kulturowe w środowisku polskim i litewskim”; praca magisterska obroniona w 1998r na Wydziale Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu w Białymstoku. Promotor prof. dr hab. Jerzy Nikitorowicz

5. Nowel Małgorzata –„Słownictwo dotyczące przygotowania pokarmów na Suwalszczyźnie”; praca magisterska obroniona w 1999r na Uniwersytecie w Białymstoku. Promotor prof. dr hab. Barbara Falińska.

6. Tylman Grażyna –„Wkład zespołu folklorystycznego Pogranicze z Szypliszk w utrwaleniu tradycji kultury regionalnej”; praca licencjacka obroniona w 2003r na Wydziale Pedagogiki Wyższej Szkole Suwalsko –Mazurskiej w Suwałkach. Promotor dr Krzysztof Zuchor

7. Salwach Agnieszka –„Pieśń i tradycja w życiu śpiewaków ludowych”; praca licencjacka obroniona w 2004r w Katedrze Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Wrocławskiego. Promotor dr Małgorzata Michalska.

Niektóre nagrody i odznaczenia indywidualne Józefa Murawskiego:

1996 –odznaka Ministra Kultury i Sztuki „Zasłużony Działacz Kultury”;

1997 –nagroda Ministra Kultury „Za zasługi w upowszechnianiu kultury ludowej”;

2001 – Srebrny Krzyż Zasługi;

2003 –Złoty medal „Za zasługi w pożarnictwie” (w 2001 medal srebrny)

2006 –medal jubileuszowy 40 Ogólnopolskiego Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu nad Wisłą

2002 – Nagroda Ministra Kultury „Animator Kultury 2001”;

2006 – Doroczna Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w dziedzinie twórczości ludowej (wręczenie na Zamku Królewskim w Warszawie);

2009 – Został Laureatem Nagrody im. Oskara Kolberga „Za zasługi dla kultury ludowej” XXXIV edycji, w kategorii Naukowcy, badacze, popularyzatorzy Józef Murawski - animator, twórca ludowy w dziedzinie folkloru muzycznego, tanecznego i obrzędowości na obszarze kulturowego pogranicza polsko-litewskiego (Szypliszki, Suwalszczyzna).

2011 – Złoty Znak Związku OSP RP.

2014 – Złoty Krzyż Zasługi.